Hipernova Modellemesi




Hipernova Modellemesi 

Yeni oluşmuş bir yıldız, en basit füzyon reaksiyonu olan hidrojen çekirdeğini helyum çekirdeğine dönüştürme işlemini gerçekleştirir. Ömrünün sonuna yaklaşan yıldız, artık içerisindeki tüm hidrojenihelyuma çevirmiş ve bu değerli yakıtını tüketmiştir. Sırasıyla helyumberilyum gibi elementleri de yakıt olarak kullanmıştır. Bu yanma süreci, çekirdeğin kütlesini arttırır. Bu artma ile yıldız çekirdeği, kendi ağırlığını ve üzerindeki katmanların basıncını taşıyamaz hale gelir. Bu noktada kütle çekim baskınlaşır ve felaket boyutunda bir içe çökme gerçekleşir.

Bu modele göre, Güneş'ten çok daha büyük kütlede dev bir yıldız ya da yıldız kümesinin çökmesi sonucunda, uzay-zamanda ışık dahil hiçbir şeyin dışarı kaçamayacağı karadelik oluşur. Aynı anda, yıldızın kütlesinden bir bölüm de karadelik çevresinde dönen bir kütle aktarım diski oluşturur. Yıldızın dıştaki katmanları ise henüz merkezde olanlardan habersizdir. Karadelik çevresindeki diskin iç kesimleri, diskin dışından daha hızlı döndüğünden dolayı güçlü elektrik ve manyetik alanlar oluşur. Bu alanlar, yıldızın dönüş ekseni boyunca fışkıran madde jetleri oluşmasına neden olur. Jetler, yıldızın dış katmanları içinden on saniyede geçerek yıldızın kutuplarından birbirine ters yönde fışkırır. Sonunda jetler ve parçacık rüzgârları, yıldızın bir süpernova patlamasıyla dağılmasına neden olurlar.

Yaklaşık bir saat sonra, orijinal yıldızın bulunduğu yerden çok uzaklarda, jetlerin ışık hızına yakın değişik hızlarda yol alan parçaları arasında çarpışmalar meydana gelmeye başlar. İşte gama ışın patlamalarını oluşturan ve ışınımı bizim doğrultumuza fırlatanlar bu çarpışmalardır.



Yorumlar

Popüler Yayınlar